Bạn nhìn vào phương hướng của mình và nơi bạn đang đứng và thấy nó không có nghĩa lý gì cả, nhưng khi bạn nhìn lại vào những gì đã trải qua thì có vẻ như một khuôn mẫu dần hiện ra. Và nếu dự án của bạn đi theo mẫu đó, thì có khả năng thỉnh thoảng bạn sẽ nhận ra được điều gì đó.
—Robert Pirsig, Zen and the Art of Motorcycle Maintenance
Bối cảnh
Bạn bắt đầu thấy rằng mình biết quá ít, hoặc có thể bạn đặt ra một thử thách nào đó và mọi thứ đang diễn ra không suôn sẻ cho lắm. Hoặc là cả 2 thứ trên.
Vấn đề
Khi bạn thấy được phạm vi của sự thiếu hiểu biết của mình quá rộng, bạn sẽ bị choáng ngợp.
Giải pháp
Hãy lùi lại, và bật nhảy lên phía trước như một hòn đá hay một cái máy phóng. Rút lui nhanh chóng vào năng lực của bạn để lấy lại sự bình tĩnh. Dành một chút thời gian để xây dựng thứ gì đó mà bạn biết cách làm. Sau đó, hãy dùng kinh nghiệm thu được để thấy rằng bạn đã tiến được bao xa và bạn có khả năng làm được gì.
Sự học việc như một chuyến tàu lượn vậy. Bạn sẽ trải nghiệm cảm giác thích thú khi học một công nghệ mới, làm đòn bẩy cho kiến thức và sự sáng tạo của bạn để đưa được giá trị tới khách hàng. Nhưng bạn cũng sẽ trải nghiệm sự căng thẳng áp lực khi nhận thấy trình độ của bạn thấp thế nào so với các kỹ sư và chuyên gia bạn sẽ gặp sau này. Điều này sẽ khiến bạn khá choáng ngợp, nhất là khi thời hạn chót đang đến gần hoặc bạn phải giải quyết các vấn đề về sản xuất. Hãy ghi nhớ. Điều này hết sức bình thường và không tránh khỏi trên con đường dài. Vượt qua nỗi sợ của chính mình chính là cây cầu giữa việc thể hiện sự thiếu hiểu biết của mình và đối mặt với sự thiếu hiểu biết.
Phương pháp này phù hợp nhất với những người đã từng nỗ lực quá khả năng của họ. Nếu quá trình học việc khiến bạn tiến từng bước nhỏ phù hợp, thì bạn không cần đến mẫu này. Nhưng nếu bạn đang gặp khó khăn hoặc cố gắng đưa đầu mình lên trên mực nước biển, hãy tìm lấy các cơ hội để rút lui tạm thời. Thỉnh thoảng bạn sẽ cần lùi một bước để tiến 2 bước. Khi làm điều này, quan trọng là bạn phải biến bước lùi đó thành lực đẩy để tiến lên một cách nhanh nhất có thể. Lực đẩy này sẽ xuất hiện khi lượng kiến thức của bạn được tăng lên và kỹ năng được cải thiện so vơi ngày hôm qua.
Tuy nhiên, bước lùi lại là một phương pháp khá rủi ro. Nếu không có một hạn mức nhất định trong việc bạn sẽ lùi lại bao xa và bao lâu, bạn có thể sẽ thấy rằng mình dần đầu hàng nỗi sợ thất bại của chính mình. Có thể sẽ rất thoải mái khi làm những thứ mà mình đã biết làm. Phần thưởng cho chuyên môn có sẵn là hữu hình và có ngay lập tức, nhưng có thể sẽ không nhận thấy được những rủi ro cho đến khi quá muộn. Khi chuyên môn của bạn trở nên lỗi thời, bạn sẽ buộc phải đối mặt một lần nữa với sự thiếu hiểu biết của mình, nhưng lần này bạn sẽ đánh mất thói quen học thêm thứ mới và nếu phải bắt đầu lại sẽ cảm thấy rất khó khăn, giải pháp cho cảm giác bị ngợp trở nên tồi tệ hơn so với ngay cả chính vấn đề.
Để tránh khỏi điều này, bạn cần phải biết được rằng phương pháp này chỉ có giúp ích trong thời gian ngắn để giúp bạn tích tụ lại sức mạnh bản thân để bật dậy. Đặt ra một khoảng thời gian nhất định (hay “khung thời gian”) cho bản thân, ví dụ như “tôi sẽ dành 10 phút tiếp theo cơ cấu lại đoạn mã Javascript dùng để xác thực cho trang web này trước khi tôi tối ưu hoá các đoạn lệnh SQL”. Hoặc, “tôi sẽ dành 4 tiếng tiếp theo thực hiện việc nhúng các dòng lệnh cmd vào công cụ này trước khi học cách gọi SOAP API”. Hoặc, “tôi sẽ dành nốt ngày hôm nay để thực hiện các bài test trước khi đảm nhiệm việc tối ưu hoá các câu lệnh mà bị tác động bởi module Global Interpreter Lock trong Python”.
Một phương diện quan trọng nữa của giải pháp này là việc dùng một quãng nghỉ ngắn để tìm sự trợ giúp từ các cố vấn mà bạn có ở xung quanh. Với sự trợ giúp của họ và với sự thúc đẩy sự thể hiện năng lực gần đây của mình, bạn nên tự trang bị tốt hơn để tránh những chỗ vấp trên hành trình khi bạn thử lại lần nữa.
Hành động
Chọn một thứ mà bạn biết rõ và thực hành lại nó. Ví dụ, Ade thích thực hành luyện tập các thuật toán bởi vì nó được sắp xếp theo cấp độ từ thấp đến cao. Điều này mở ra những cơ hội giúp ông ấy củng cố lại trực giác về phần thiết kế và độ phức tạp của thuật toán.
Bài tiếp: [Học nghề] Con Đường Dài
Bài trước: [Học nghề] Chỗ sâu nhất
0 Lời bình